Acentuación de las palabras : No existe en latín acento gráfico, o sea que no se marca en ningún tipo de palabras. Pero sí existe el acento tónico que consiste en la elevación de tono con que se pronuncia determinada sílaba en cada palabra.
En latín a excepción de algunos imperativos terminados en “C” como : induc, calefac, Benedit, no existen palabras agudas; por consiguiente las palabras de dos sílabas serán todas llanas.
Las palabras que tienen más de dos sílabas:
a.-serán llanas si la penúltima es larga. Ejemplo: Romanus = Románus.
b.-serán esdrújulas las que tienen la penúltima sílaba breve . Ejemplo: consulibus= consúlibus.
Para saber si una sílaba es larga debemos recordar las siguientes reglas:
a.- Los diptongos son sílabas largas. Ejemplo moenia.
b.-Una vocal seguida de o-ra vocal constituye, normalmente, sílaba breve . Ejemplo :amicitia.
c.- Una vocal seguida de dos consonantes forma sílaba larga. Ejemplo: videntes.
d.- Forman igualmente sílaba larga las vocales seguidas de consonante doble : “X”, o “Z” y de “I” en función consonántica. Ejemplo :Praedixit, gaza., éius.
_
Observaciones:
Fuera de estos casos el hecho de que una sílaba sea larga o breve depende principalmente del uso. Los diccionarios suelen indicárnoslo con el signo (-) sobre la vocal larga y el signo (v) sobre la vocal corta breve.
Las partículas que, ve, ne son enclíticas, por lo tanto atraen el acento hacia la última sílaba de la palabra, quedando como palabras llanas compuestas. Ejemplo: filióque, videsne.
Algunos monosílabos son átonos y en este caso se pronuncian como siestuvieran pegados a la palabra siguiente.Ejemplo: ad urben = adúrben, et ego = etego.
Ejercicios de traducción:
Pastor-oris ….. pastor
Neglegit……….descuida
Ovis-ovis……..oveja
Ensis-sis……...espada
Aurum-i……….oro
Equus-i……….caballo
Calcar-iris……espuela
Mens-tis………mente
Scribit…………escribe
Marmor-oris….mármol
Magnus-a-um………………….grande
Ostentatio-onis……………….ostentación
Ridículo-a-um…………………ridículo
Rana-ae………………………..rana
Terret…………………………..rana
Particularidades de la declinación de adjetivos:
-los adjetivos de la 2º clase cuyo nominativo de singular acaba en: ax (audaz, audacis: audaz, atrevido), en -ix ( felix, felices: feliz ) y en -ox ( feroz, feroces: feroz ) , se declinan como los imparisílabos especiales ( modelo prudens, -ntis ).
-Lo mismo ocurre con otros adjetivos: par, paris (igual ) ; simples , simplicis
( simple ), etc.
Algunos imparisílabos, que siguen en lo demás la declinación del modelo “ veius “, terminan en -i - el ablativo singular: inops, inopis (carente de recursos ); abl. Inopi.
-Algunos ( muy pocos ) adjetivos de la 2º clase tienen además una terminación en -er- para el nom. Sing. masc. :hacer, acris, acre ( impetuoso, agrio, violento ).
Formación del comparativo y del superlativo:
Positivo Comparativo Superlativo
Nom: doctus-a-um doct-ior- doct-ius doct-issimus-a-um-
Gen: doct-i-ae-i
Nom: gravis-e grav-ior-grav-ius grav-issimus-a-um-
Gen: grav-is
Adjetivos numerales:
Cifras Cardinales Cifras Ordinales
Árabes romanas
1 unus, una, unum I primus-a-um-
2 duo, duae, duo II secundus-a-um
3 tres, tria III tertius-a-um
4 quattuor IV quartus-a-um
5 quinque V Quintus-a-um
6 sex VI sextus-a-- um
7 septem VII septimus-a-um
8 octo VIII octavus-a-um
9 novem IX nonus-a-um
10 decem X decimus-a-um
11 undecim XI undecimus-a-um
12 duodecim XII duodecimus-a-um
13 tredecim XIII tertius-decimus-a-um
14 quattuordecim XIV quartus decimus-a-um
15 quindecim XV quintus- decimus-a-um
Cifras Cardinales Cifras Ordinales
Árabes Romanas
16 sedencim XVI sextus-decimus-a-um
17 septemdecim XVII septimus-decimus-a-um
18 duodeviginti XVIII duodevicesimus-a-um
19 undeviginti XIX undevicesimus-a-um
20 viginti XX vicesimus-a-um
21 viginti unus XXI vicesimus.primus.a.um
22 viginti duo XXII vicesimus secundus.
a-um-
23 viginti tres XXIII vicesimus tertius-a-um
24 viginti quattuor XXIV vicesimus quartus-a-
-um-
25 viginti quinque XXV vicesimus quintus-
-a-um-
26 viginti sex XXVI vicesimus sextus-a-um
27 viginti septem XXVII vicesimus septimus-
a-um-
28 duodetriginta XXVIII duodetricesimus-a-um
29 undetriginta XXIX undetricesimus-a-um
30 triginta XXX tricesimus-a-um
40 quadraginta XL quadragesimus-a-um-
50 quinquaginta L quinquagesimus-a-um
60 sexaginta LX sexagesimus-a-um
70 septuaginta LXX septuagesimus-a-um
80 octoginta LXXX octogesimus-a-um-
90 nonaginta XC nonagesimus-a-um
100 centum C centesimus-a-um-
200 ducenti-ae-a CC ducentesimus-a-
Cifras Cardinales Cifras Ordinales
Árabes Romanas
300 trecentis-ae-a- CCC trecentesimus-a-um-
400 quadringenti-ae-a CD quadringentesimus-
-a-um-
500 quingenti-ae-a D quingentesimus-a-um
600 sexcenti-ae-a DC sexcentesimus-a-um
700 septingenti-ae-a DCC septingentesimus-
-a-um-
800 octingenti-ae-a- DCCC octingentesimus- a-um-
900 nongenti - ae-a CM nongentesimus-a-um-
1.000 mille M millesimus-a-um
2.000 duo milla MM bis millesimus-a-um-.
Numerales distributivos:
Expresan en latín una idea de repartición.
Deben emplearse cuando haya que traducir frases como estas: “ tenemos dos casas cada uno”, ( binas domos habemus ): “ los soldados caminaban de uno en uno “ , singuli milites ambulant ). Etc .
Ejemplo de numerales distributivos:
1.-singuli- ae-a 10.-deni 30.-triceni
2.-bini 11.undeni 100.-centeni
3.-terni o trini 12.-duodeni 1.000.-singula milia
4.-quaterni 13.-terni deni
5.-quini 18.-duodeviceni
6.-seni 19.-undeviceni
7.-septeni 20.-viceni
8.-octoni 21.-viceni singulli
9.-noveni
Otros adjetivos:
Posesivos- (meus- tuus- vester. Etc. ).
Demostrativos- (hic- iste- ille. Etc. ) / son también pronombres y
Indefinidos: ( qui- quidam- alius. Etc. ) / se estudian al aprender estos.
Interrogativos : (qui- uter - qualis- etc. ). /
Relativos : ( qui ) .
Uter se usa normalmente como adjetivo, concordando con el nombre al que acompaña :
“ Uter juvenil hoc fecit?”
( ¿ Cual de los dos jóvenes hizo esto?)
(¿ qué joven hizo esto?).
Otros interrogativos: - qualis quale? -cuál- ¿qué clase de?
- quantus-a-um? : ¿cuánto? ¿qué?
- quot ( indeclinable ) ¿ cuántos?
Ejemplos de significados:
Calceus-i- ……………zapato
Vir-i-…………………….varón
Faber-bri………………artesano
Ager-gri-------------------campo
Lucus-i--------------------bosque
Liber-bri-----------------.libro
Mundos-i-----------------mundo
Servus-i------------------esclavo
Fluvius-ii-----------------río
Angulus-i----------------rincón
Discípulus-i-------------discípulo
Locus-i--------------------lugar
Ludus-i--------------------juego
Animus-i-----------------ánimo
Vocabulario de significados.
Fumus-i----------------------humo
Asinus-i----------------------asno
Ventus-i----------------------viento
Pópulos-i--------------------pueblo
Murus-i-----------------------muro
Oculus-i----------------------ojo
Hortus-i----------------------huerto
Cóluber-bri-----------------culebra
Dóminus-i------------------señor
Dolus-i----------------------engaño
Morbus-i-------------------enfermedad
Annus-i---------------------año
Mimus-i--------------------cómico
Erus-i-----------------------dueño
Bellum-i-------------------combate
Proelium-ii---------------pelea
Subsidium-ii------------refuerzo
Donum-i------------------regalo
Aratrum-i----------------arado
Plaustrum-i-------------carro
Forum-i-------------------foro
Castellum-i--------------castillo
Detrimentum-i----------pérdida
Horreum-i----------------almacen
Matrimonium……… --boda
Castra-orum………….campamentos
Balneum-i----------------baño
Tergum-i.-----------------espalda.
|